Moord

Het wordt warm! Als afsluiting een frisse duik? Wij gaan er voor. De Kiel tot net voor ’t Haantje moet lukken! Eerst in de bus met allemaal mensen voor de TT. Ze hebben niks bij zich dat is duidelijk, behalve een geldpasje in de zak. Het laat zich raden hoe deze mensen zich gaan vermaken in Assen en vooral hoe en wanneer ze terug komen. Ik ben in ieder geval blij dat ik niet mee hoef. Na 10 minuutjes met de bus stappen we uit in zonovergoten De Kiel. We komen, zoals wel vaker, wat mopperend en fout lopend op de route. Maar er moet gezegd: als je op GPS loopt zijn vijfsprongen met zand en bospaden best lastig.

Bij markensteen 7 had Napoleon het gebied verdeeld en bleef er een klein stukkie over die niemand wilde hebben. Uiteindelijk verdeelde de Marke de stukken over de verschillende gemeenten van vandaag. We gaan het asfalt op maar even later blijkt dat we toch de 2e afslag links hadden moeten nemen. Een zandpad door het groen en de schaduw; lekker dus uiteindelijk! Via Konijnenbergen langs Paddenpoel naar de Gletsjerkuil.

Het is opvallend hoeveel vennen en poelen tegenwoordig begroeid zijn met berkenbomen. Het grondwater zakt langzaam maar gestaag. Na ongeveer anderhalf uur lopen komen we aan bij onze geplande lange pauze.

Het openluchtmuseum met Ellert en Brammert. Ik moet echt even graven naar het verhaal achter dit volksverhaal. Het museum vertelt het volgende:

“Vrijwel elke streek en ieder land heeft zo in de loop der tijden zijn algemeen bekende verhalen welke zijn uitgegroeid tot legenden. Ook onze streek heeft zo zijn legende, die ook vrijwel in de gehele provincie bekend is. Het verhaal van de reuzen Ellert en Brammert, die aan de ingang van het openluchtmuseum staan.

Het Ellertsveld ontleent zijn naam aan de meest bekende Drentse legende, namelijk die van Ellert en Brammert. In de loop der jaren is dit volksverhaal in verschillende versies overgeleverd, maar de kern is toch altijd hetzelfde gebleven.

De overlevering zegt dat zo vier eeuwen geleden hier twee reuzen hebben gewoond: vader en zoon. Het waren ruwe kerels, die een onderaardse hut hadden gemaakt op het grote heideveld, tegenwoordig bekend onder de naam Ellertsveld. Vanuit hun hut stroopten de beide rovers de omgeving af. Wie niet dringend het Ellertsveld moest passeren, waagde zich er niet. Vanuit hun hol hadden Ellert en Brammert draden in alle richtingen over het veld gespannen. Deze draden waren met een bel verbonden. Als een argeloze reiziger ongemerkt een van deze draden raakte, begon de bel te klingelen. Ellert en Brammert trokken er dan onmiddelijk op uit om de reiziger met dikke knuppels neer te slaan en te beroven. Veel kooplieden vielen zo in handen van het roofzuchtige duo en wanneer ze het er levend van af brachten mochten ze nog dankbaar zijn. Op een dag, toen vader en zoon door de heide struinden, bemerkten ze op de es van het dorpje Orvelterveen een knap, jong meisje: Marieke. Het arme meisje werd meegesleept naar het hol en moest daar zeven jaar lang het huiswerk verrichten. Een nadeel van een vrouw in huis voor de rovers was, dat ze nooit meer samen op pad konden gaan. Steeds moest een van beiden Marieke bewaken. Eens toen vader Ellert alleen met Marieke in het hol was, gaf hij haar de opdracht om hem te scheren. Marieke rook haar kans en sneed tijdens het scheren hem met het vlijmscherpe scheermes de strot af. Terwijl de reus stervende in elkaar zakte, nam zij de benen naar huis. Toen Brammert ontdekte wat er met zijn vader gebeurd was, zette hij de achtervolging in. Hij kon haar net niet meer inhalen. De volgende morgen zag men dat er in de deur, die het meisje achter zich had dichtgeslagen, een grote bijl was blijven steken. Brammert had haar op een haar na gemist! Marieke en haar ouders verhuisden zo spoedig mogelijk naar een veiliger streek. En alle andere inwoners van Orvelterveen, die Brammerts wraak vreesden, verlieten het dorpje eveneens. Het duurde niet lang of het hele dorp was verplaatst.

Wat er van dit oerdrentse verhaal waar is, is niet meer na te gaan. Orvelterveen is inderdaad een dorpje geweest tussen Orvelte en de Kiel. Bij onderzoek in 1911 heeft men daar nog lemen dorsvloeren van vroegere boerenhoeven onder het zand weg gegraven.” Ergens tussen de regels zitten een paar waarheden en we hebben herkenningspunten in dit gebied al echt met eigen ogen mogen zien. Dat het wilde en woeste tijden waren, dat mag duidelijk zijn.

We starten onze museum-route met koffie, koek en krentenwegge en gaan dan langs de bekende plekjes. Ja, als kind en ook een paar jaar terug waren we er nog geweest. Toch is en blijft dit ook onze geschiedenis. Het is iets van trots maar ook wel enigszins verdrietig. Hoe tekent het verleden het heden nu.

Het verleden zit in de genen, meer dan 10 turven diep. Ik weet er alles van.

Na het museum lopen we over de brug van Schoonoord via het Oranjekanaal richting de bossen van het Sleenerzand. Maar eerst lopen we nog een blokje om om Marieke te zien.

Volgens de beeldhoudster staat het beeld voor de ontwikkeling van iedere jonge vrouw die op weg naar volwassenheid van alles moet leren en ondergaan om in de toekomst te kunnen zijn wie ze is. Zijn wie ze is. Van nieuwsgierigheid, tot wanhoop, zelfs uiteindelijk moord en dan de overwinning.

Op een bankje naast het kanaal eten we een broodje met komkommer en tomaten. We krijgen bezoek van een komkommer spin, toeval? Het schijnt een veel voorkomende soort te zijn maar als hij op mijn been neerdaalt denk ik toch echt dat ik deze soort voor het eerst in mijn leven zie.

Als we langs het bos van Sleenerzand lopen komen we vreemdsoortige bomen in soort van boomgaarden tegen. Wie kan ons helpen met antwoord geven op de vraag, wat het is? Er leek geen bloei in te zitten maar voor de kweek is het ook niet. Welke vruchten komen er aan? Wij hebben geen idee.

Als we verder gaan komen we op een zandpad nog een bijzondere vlinder tegen. Hij lijkt niet lang meer te leven maar nu doet hij nog erg zijn best mooi te wezen. Een naam kunnen we er ook weer niet op plakken na wat zoekwerk op internet ook niet. Is het nou een mot, een nachtvlinder misschien?

Wat zijn er toch wonderlijke schepsels in de wereld. Even later komen we langs een enorm ven met wel honderden waterlelies. Ook weer wonderschoon.

Dan langs “Blick in Stein” een kunstwerk ter ere van de Pieterpad ontwerpers.

We hopen bij het Hunebed even voorbij de Galgenberg, de Papeloze kerk even een middagdutje te kunnen doen.

Helaas het is daar vol en druk met een filmploeg die ik weet niet wat aan het doen zijn maar even een dutje doen zit er niet in. Het leek ons zo fijn, even met de rug op de bolling van het hunebed, even de ogen dicht. Het is zo warm en klam vandaag. Maar helaas we marcheren door en voelen ons net deelnemers van kamp van Koningsbrugge 😉

We dwalen en struinen nog heel wat stukken door het grote boze bos van de vroegere reuzen. Daar waar ds. Picardt over schreef: “vermaerde moordenaars (de hunen, enakskinderen) ghenaemt Ellert en Brammer, vader en Soon. Dese hebben Waghens en Karren gheplondert, Passagiers en Landsaten vermoordt, Brandbrieven uytheschrevenen seer veel quadt gedaan”. Deze dominee was de eerste geschiedschrijver (1600-1670) die iets vast legde over deze woeste omgeving. Hij ligt begraven in Coevorden, mogelijk zoeken we hem aan het eind van de wandeling wel even op. Gelukkig gaat bij ons alles goed en komen we heelhuids bij de Kibbelkoele terecht. En ja hoor, we leren ook nog waar de naam vandaan komt. Het Kibbelveen heette eerst het Noord-Sleenerveen, maar tijdens de ontginning van het gebied werd ook hier her en der gekibbeld over van wie welk stukje grond was. En als je een kuil graaft in het bikkelveen; dan heb je een koele in de Kibbel. Hahahaha. Maar goed, er wordt al jaren gebadderd en zo ook vandaag. Door mens en dier overigens. We zien een specht, merels, vinkjes en lijsters. Samen genieten van het koele water.

Voordat we de reis naar huis aanvaarden nemen wij ook een duik. Tussen de kikkervisjes dompelen we ons, (hoorden jullie het gesis?) in het heerlijke koele water. De beste afsluiting van een warme, prachtige wandeldag lijkt mij.